29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

Türkiye Cumhuriyeti 83 yaşında!

Meclis’te, Mustafa Kemal ve Lozan’ı imzalayan İsmet Paşa’ya yönelik artmakta olan muhalefet gittikçe büyüyordu. Bu kişiler, Kurtuluş Savaşı sırasında da, ülkenin yönetimine ve şartlarına karşı muhalif olmuş belirli kişilerdi. Lozan’ın imzalanmasını bir hata olarak gören bu kişiler, Hükûmet’in Meclis tarafından seçilmesini bir fırsat olarak görüp Meclis’te çoğunluğu elde etmek istiyorlardı. 1923 yılının 25 Ekim günü Halk Partisi’nin, istifalar nedeniyle boşalan Meclis İkinci Başkanlığı’na Rauf Bey’i ve Fethi Bey’in Hükûmet Başkanlığı ile aynı anda yürütemediği için istifa ettiği İçişleri’ne de Mustafa Kemal’in onaylamadığı Sabit Bey’i seçmesi ortamı hareketlendirmişti. Mustafa Kemal, mevcut hükûmetin derhal istifa etmesi gerektiğine karar verip muhalif kadronun hükûmeti kurmasına izin verdi. Yeni hükûmetin bu görevi layığıyla yerine getiremeyeceğini ve bunu da Meclis dâhilinde çözebilmeyi planlıyordu. Olaylar Mustafa Kemal’in beklediği şekilde gelişti. Kabine değişikliğine karşı Meclis’ten yükselen sesler üzerine, hazırlanan kanun tasarısının okunmasına geçildi. Bu tasarıya göre “Türkiye Devleti’nin Hükûmet Şekli Cumhuriyet’tir” maddesi, Anayasa’ya eklenecekti. Abdurrahman Şeref Bey’in, tasarı üzerindeki görüşmeler sürerken söylediği şu cümleler, durumu çok daha iyi açıklıyor:



“Hükûmet şekillerinin teker teker sayılmasına gerek yoktur. Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir dedikten sonra, kime sorarsanız sorunuz, bu Cumhuriyet’tir. Doğan çocuğun adıdır. Ama bu ad bazılarına hoş gelmezmiş, varsın gelmesin.”

Parti grubu görüşmelerine son verildi. Hemen sonra Meclis toplantısı açıldı. İsmet Paşa “Kanun-i Esasî Encûmeni, Teşkilât-ı Esasîye (Anayasa) Kanunu’nda değişiklikler yapılması ile ilgili tasarının öncelikle ve derhal görüşülmesini teklif ediyor,” diyerek konuyu açtı. “Kabul!” sesleri üzerine tutanak okundu ve görüşmeler yapıldı. En sonunda kanun tasarısı, konuşmacıların “Yaşasın Cumhuriyet!” nidalarıyla kabul edildi. Tarih: 29 Ekim 1923 Saat: 20.30. Mustafa Kemal, ilk Cumhurbaşkanı seçildi. Tarih: 29 Ekim 1923 Saat: 20.45.

Cumhuriyet'in İlanı hakkında ayrıntılı bilgi almak için buraya tıklayınız.

Kaynak: http://xyneid.feyvi.org/blog/2005/10/29/cumhuriyet-bayrami/

"Google Osman"